مقایسه سبک های دلبستگی و سبک های دفاعی در افراد ورزشکار با غیر ورزشکاربا توجه به جنسیت

*1 بیتا آجیل چی ، فلور رضایی کارگر2، سودابه مقدم 3

1* دکترای روان شناسی عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران ( نویسنده مسئول)

2 دکترای روان شناسی عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

3 دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی ورزش دانشگاه علامه طباطبایی

 

دفاع ها[1] راهبردهای شناختی ، هیجانی و بین فردی هستند که توسط بیماران استفاده شده و از طریق آن افکار،  احساسات اضطراب زا خارج از حیطه آگاهی نگاه داشته میشوند (دلاسلوا، 1954، ترجمه، یوسفی لویه ونوربخش، 1391، ص13) اخیرا عملکرد دفاع ها گسترش یافته و شامل حفاظت از خطرات بیرونی، حفاظت از روابط واقعی ویا فقدان روابط از لحاظ روانی را شامل می گردد. بنابراین مکانیسم های دفاعی[2] به طور مشترک مدیریت اضطراب را هم از عوامل خطر آفرین درونی و هم بیرونی به عهده دارند (کوپر[3]،1998، به نقل ازتین هاولانژ، نبراسکی ،2012، ص 34) .اضطراب علامت خطری به "من"[4] در خصوص احتمال وقوع یک تجربه آسیب زا است که این ضربه همان جدایی از موضوع عشق است (فروید،1926، ص151، به نقل از دلاسلوا، 2004) به سبب وابستگی کودک و اهمیت دلبستگی به عنوان یک نیاز روانی ، هر نوع فکر، احساس و عملی که سبب جدایی ناخواسته از موضوع عشق شود تهدید قلمداد شده و اضطراب را بر می انگیزاند از این رو از آن اجتناب می شود (قربانی، 1389).

همان طور که بسیاری از محققان نشان دادند یک ظرفیت فطری برای تشکیل دلبستگی[5] به والدین یا مراقبان کودک وجود دارد (بالبی،1973، به نقل از دلاسلوا، 2004 ، ص12). در واقع سبک دلبستگی محصول تجارب واقعی فرد در مورد حساسیت، پاسخگویی و حضور فعال و منظم مادر و یا مراقبان کودک در خلال سال های نوزادی، کودکی و نوجوانی است ( همان منبع). در حالی که کاهش اضطراب یکی از کنش های سبک دلبستگی ایمن[6] است، سبک های دلبستگی اجتنابی[7] و دو سوگرا[8] ،اضطراب و نگرانی فزاینده ای را به فرد تحمیل کرده به طوری که وی را وادار به استفاده از سبک های دفاعی ناکارامد و سازش نایافته می کند (فینی و کیرک پاتریک ،1996، به نقل از بشارت، شریفی ، ایروانی،1380).

هم چنین ورزشکارانی که سبک دلبستگی ایمن دارند ، رابطه بهتری با مربی خود دارند به طوری که از راهبردهای مثبت شامل همکاری در خلال بحث یا عدم توافق با مربی استفاده کرده و ارتباط هیجانی مثبت و  شادکامی را تجربه می کنند (جووت[9]،2014) .

نریمانی و بشار پور (2009) در مقایسه سبک های دلبستگی بین زنان ورزشکار و غیر ورزشکار نشان دادند که بین 30 زن ورزشکار انفرادی ، 30 زن ورزشکار گروهی و 30 زن غیر ورزشکار از لحاظ سبک دلبستگی تفاوت وجود دارد. به طوری که دلبستگی ایمن در ورزشکاران ورزشهای انفرادی کمتر از ورزشکاران زنی است که گروهی ورزش می کنند.

بشارت و همکاران (1380) نشان دادند که بین سبک دلبستگی و مکانیسم های دفاعی رابطه معناداری موجود دارد به طوری که افراد دارای سبک دلبستگی ایمن بیش از سایرازمودنی ها از مکانیسم های دفاعی رشد یافته استفاده می کنند در حالی که ازمودنی های دارای سبک دلبستگی ناایمن اجتنابی و دو سوگرا بیشتر از مکا نیسم های دفاعی رشد نایافته[10] استفاده می کنند. مطالعه محمد نژاد ، امین پور و امیری(1389) نیز نشان داد که بین استفاده از مکانیزم جابه جایی[11] در افراد  ورزشکار با افراد غیر ورزشکار تفاوت معناداری وجود دارد.

مطالعه نیکولاس، جبرانه [12](2008)  در رابطه با استفاده از سبک های دفاعی و مواجه راهبردی[13] در عملکرد ورزشکاران نشان داد که ورزشکارانی که از راهبردهای اجتنابی استفاده می کنند ازسبک های دفاعی نابالغ و رشد نایافته استفاده می کنند و همچنین ورزشکارانی که از راهبردهای حل مساله وارزیابی مثبت[14] استفاده می کنند از سبک های دفاعی رشد یافته و بالغ استفاده می کنند .

 

بررسی سبک دلبستگی در ورزشکاران امر مهمی است که اخیرا توجه محققان را به خود جلب کرده است چرا که نوع سبک دلبستگی و استفاده از سبک دفاعی بر کیفیت رابطه و عملکرد آنان تاثیر گذار است. علی رغم اینکه در تحقیقات داخلی به رابطه سبکهای دلبستگی و مکانیسم دفاعی پرداخته شده است اما در تحقیقات داخلی و خارجی این امر مهم در ورزشکاران خصوصا با توجه به نقش جنسیتی آنان مغفول مانده است.از طرفی از آن جا که ورزشکاران در رقابت ورزشی با استرس فزاینده ای مواجه می شوند نیاز به راهبردهای سازگارانه ،استرس کمتر و در نتیجه استفاده از سبک دفاعی سازش یافته در جهت بهبود عملکرد ضرورت می یابد . بنابراین فرضیه پژوهش عبارت است از : بین سبک های دلبستگی ومکانیسم های دفاعی در ورزشکاران و غیر ورزشکاران با توجه به جنسیت تفاوت معناداری وجود دارد.

 

روش شناسی

این پژوهش از نوع علی مقایسه ای است. جامعه آماری شامل کلیه زنان و مردان ورزشکارعضو باشگاههای ورزشی شهرتهران است. از این جامفع آماری تعداد 20 نفر از زنان ورزشکار و 20 نفر از مردان ورزشکار به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و 20 مرد غیر ورزشکار و 20 زن غیر ورزشکار از لحاظ سن، جنس، وضعیت تاهل، سطح تحصیلات با آنها همتا شدند. سپس هر دو گروه به کلیه گویه های پرسش نامه سبک های دلبستگی و مکانیزم دفاعی پاسخ دادند.

 

ابزار

پرسش نامه سبک دفاعی[15]:

 این پرسش نامه شامل 40 ماده است که 20 مکانیسم دفاعی را در سه سطح رشد یافته، روان آزرده و رشد نایافته می سنجد. نتایج تحقیق یشارت و همکاران  (1380) ضریب آلفای کرونباخ برای هر یک از سبک های رشد یافته، رشد نایافته و روان آزرده فرم فارسی را به ترتیب برابر 75/0، 73/0 و 74/0 و ضریب اعتبار بازآزمایی را به فاصله 4 هفته 82/0 برآورد کردند (فتحی آشتیانی، داستانی،1388).

 پرسش نامه سبک های دلبستگی بزرگسالان (تجدید نظر شده)[16]:

این مقیاس ابتدا در سال 1990 توسط کالینز و رید تهیه شد و در سال 1996 مورد بازنگری قرار گرفت. مبنای نظری این آزمون، نظریه دلبستگی است . دارای 18 عبارت است که پاسخ دهندگان در یک مقیاس لیکرت 5 در جه ای میزان موافقت یا مخالفت خود با هر یک از عبارات را بیان می کنند و دارای سه زیر مقیاس است .که شامل: وابستگی که میزان اطمینان و تکیه کردن آزمودنی به دیگران را نشان می دهد، نزدیکی که میزان صمیمیت و نزدیکی عاطفی آزمودنی با دیگران را می سنجد، و اضطراب که میزان نگرانی فرد از طرد شدن را مورد ارزیابی قرار می دهد. ضریب پایایی بازآزمایی این آزمون برای هر یک از سه زیر مقیاس نزدیکی، وابستگی و اضطراب به ترتیب 68/0، 71/0، و 52/0 گزارش شده است. در ایران نیز میزان قابلیت اعتماد با استفاده از روش باز آزمایی به صورت همبستگی بین دو اجرا بر روی نمونه ای با حجم 100 نفر آزمودنی با فاطله زمانی یک ماه نشان داد که تفاوت بین دو اجرای مقیاس ها معنادار نبوده و این ازمون در سطح 95/0 قابل اعتماد است (حمیدی ،1386).

 

یافته ها

جدول 1- میانگین و انحراف استانداردهای متغیرهای تحت بررسی در دو گروه با توجه به جنسیت

 

گروه ورزشکار

گروه غیر ورزشکار

 

مرد

زن

کل

مرد

زن

کل

متغیر

میانگین

انحراف استاندارد

میانگین

انحراف استاندارد

میانگین

انحراف استاندارد

میانگین

انحراف استاندارد

میانگین

انحراف استاندارد

میانگین

انحراف

استاندارد

دلبستگی ایمن

70/3

43/0

73/3

67/0

71/3

56/0

43/3

76/36

36/3

56/0

39/3

61/0

دلبستگی اجتنابی

88/2

57/0

65/2

58/0

76/2

58/0

81/2

38/0

69/2

65/0

75/2

53/0

دلبستگی اضطرابی

94/1

72/0

59/2

91/0

27/2

87/0

33/2

74/0

46/2

96/0

40/2

85/0

سبک دفاعی پخته

56/6

80/0

42/6

90/0

49/6

84/0

54/6

29/1

03/6

49/1

28/6

40/1

سبک دفاعی روان آزرده

66/6

39/1

94/5

10/1

30/6

29/1

11/6

33/1

99/5

90/0

05/6

12/1

سبک دفاعی ناپخته

50/4

93/0

03/5

02/1

76/4

99/0

08/5

34/1

74/4

89/0

91/4

13/1

تحلیل واریانس دوطرفه جند متغیری نشان داد که دو گروه ورزشکار و غیر وروزشکار درسبک دلبستگی ایمن با یکدیگر تفاوت معنا دار دارند. (18/=0 sig، 847/ 5F=). با توجه به جدول فوق در می یابیم که این تفاوت به علت بالاتر بودن سبک دلبستگی ایمن در افراد ورزشکار است. همچنین در مقایسه جنسیتی مشخص شد که زنان و مردان در سبک دلبستگی اضطرابی تفاوت معنادار بایکدیگر دارند (042/=0 sig، 272/4F=) که مراجعه به میانگینها نشان می دهد این تفاوت به علت بالاتر بودن سبک دلبستگی اضطرابی در زنان است. تعامل گروه با جنسیت تفاوت معناداری را در هیچ یک از متغیرهای تحت بررسی به دست نداد (05/0P<).

 

بحث و نتیجه گیری

نتایج یافته تحقیق نشان داد افراد ورزشکار در مقایسه با افراد غیر ورزشکار از سبک ایمن بالاتری برخوردارند . این یافته با تحقیق نریمانی و بشار پور (2009) که نشان دادند بین سبک های دلبستگی در افراد ورزشکار و غیر ورزشکار تفاوت معناداری وجود ندارد ناهمخوان است. در تبیین این یافته می توان اشاره کرد که ورزش منظم موجب کاهش اضطراب  شده و فرد ورزشکار هنگامی که با وقایع استرس زا مواجه می شود از راهبردهای سازگارانه استفاده می کند و خودپنداشت بالاتر و حس رقابت ورزشکاران ان ها را در مقابل آشفتگی ها توانمند می سازد (بناری، تسور، 2009)  .همچنین از آنجا که جوارجویی به منزله یکی از نیاز های فرد ایمن می باشد که مدام در جستجوی ارضا می باشد (بشارت و همکاران،1380) افراد ورزشکار به کمک بازخوردهای مثبت و دو سویه حاصل از نزدیکی در روابط با دیگران بیشتر به سمت دلبستگی ایمن گرایش می یابند.. از طرفی نتایج تحقیق (هانستنتینگر و لوخن ،2004 ) نشان داد ، افراد با سبک دلبستگی ایمن رفتارهای سالم بیشتری نشان می دهند یعنی به جای روی آوردن به سیگار و مواد الکلی و مواد مخدر از رفتار سالم ورزش کردن استفاده می کنند . نتیجه دیگر یافته تحقیق نشلن داد که سبک دلبستگی اضطرابی در زنان بالاتر است . این یافته را با استناد به تعریف(( کمپل و همکاران (2005، به نقل از صادقی، مظاهری، موتابی،1390) می توان تبیین کرد .وی  دلبستگی را توضیح ادراک فرد از شکل روابط کلیدی قبلی می دانست که بر ارتباطات جدید تاثیر گذار بوده و سنگ بنای این ارتباط تحت تاثیر فرهنگ، تکامل و عملکرد است. به نظر می رسد در فرهنگ ما مردان روابط اجتماعی بیشتر و احساس راحتی و صمیمیت بیشتری در روابط دارند . و در مقابل زنان در جستجوی مداوم صمیمیت در رابطه با دیگران متحمل اضطراب و تنش فزاینده ای می شوند . بنابراین ضرورت توجه به سلامت روان در زنان را مهم می سازد . محدودیت حجم نمونه ، نیاز به پژوهش های اتی در این حوزه را نشان می دهد.

 

منابع

بشارت ، محمد علی، شریفی، ماندانا، ایروانی ، محمد (1380). بررسی رابطه سبک های دلبستگی با مکانیسم های دفاعی ، فصلنامه روان شناسی رشد و تحول ، 19، 289-277.

دلاسلوا، پاترشیا کاولین (1954). روان درمانی پویشی کوتاه مدت فشرده، ترجمه، یوسفی لویه، مجید، نوربخش، مرتضی (1391). چاپ دوم، انتشارات وانیا تهران.

فتحی آشتیانی، ع، داستانی، م (1388). آزمون های روان شناختی ، ارزشیابی شخصیتو سلامت روان. چاپ اول، انتشارات بعثت، تهران.

محمد نژاد، علیرضا، امین پور، حسن، امیری، دلشاد (1389). برری رابطه هوش هیجانی و استفاده از مکانیسم دفاعی در بین دانشجویان و افراد عادی و ورزشکار و غیر ورزشکار در شهرستان بوکان.دومین کنگره دو سالانه روانشناسی صنعتی سازمانی ایران 3و4 ، دانشگاه ازاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان).

 

Della Selva, P. C. (2004). Intensive Short-Term Dynamic Psychology .London: Reprinted published by karnac books.UK.

Jowett, S. (2014). Coach athlete attachment and the quality of the coach athlete relationship: Implications for athletes well being, Journal of Sports Sciences, 32(15), 1454-1464.

Narimani, M. Basharpoor, S (2009). Comparison of attachment styles and emotional intelligence between athlete woman (collective and individual sports) and non-athlete woman. Research Journal of Biological Sciences, 4(2): 216-221.

Nicolas, M. Jebrane, A (2008). Relationship between coping strategies and defense mechanisms in sports performance. Journal of Psychological Reports, 103(3); 735-744.

Ten Have-De Labije, J. Neborsky, R.J. (2012). Mastering Intensive Short-term Dynamic Psychotherapy: A Roadmap to the Unconscious. London: Karnac press.

                                                                                                                                             

 

 

 

[1] Defenses

[2] Defenses Mechanism

[3]. Cooper

[4].ego

[5] Attachment

[6] Secure Attachment Style

[7] Avoidant Attachment Style

[8] Ambivalent Attachment Style

[9] Jowett

[10] Neurotic

[11]Displacement

[12] Nicolas , Jebrane

[13] Coping Strategies

[14] Positive Reappraisal

[15] Defense Style Questionnaire (DSQ)

[16] .RASS

کلمات کلیدی

کلینیک آسا، آسا کلینیک، مرکز مشاوره آسا، کلینیک روان شناسی آسا، مرکز مشاوره،روان شناس، روان شناسی، روانشناسی، کلینیک،دکتر، بیتا آجیل چی، دکتر بیتا آجیل چی، دکتر بیتا آجیلچی، مرکز مشاوره در سعادت آباد، روان شناس در سعادت آباد، asa clinic، clinic asa،ravanshenasi،psychology

اطلاعات تماس:

  • آدرس : سعادت آباد، نرسیده به میدان کاج، کوچه میرحسینی، بعد از چهار راه علامه شمالی، جنب بانک سپه، پلاک 46، واحد 2
  • ایمیل :info@asaclinic.ir
  • تلفن 1 : 22066510
  • تلفن 2 : 22060960

 

 

ساعات پذیرش:

از شنبه تا 5 شنبه : ساعت 13 تا 20

سایت شما برای نمایش بهتر نیاز به استفاده از کوکی دارد Cookie policy. I accept cookies from this site.Agree