اختلال خلقی
اختلال خُلقی (به انگلیسی: mood disorder) به نوعی از اختلالات روانی اطلاق می‌شود که با تجربه افسردگی یا شیدایی (یا هر دو) تعریف می‌شود.اختلالات خلقی شامل دو ردهٔ اصلی افسردگی تک‌قطبی و اختلال دوقطبی هستند.
این اختلالات در ICD-10 تحت عنوان «اختلالات خلقی (عاطفی) (به انگلیسی: mood (affective) disorders)» طبقه‌بندی می‌شوند.
مراقبت های پرستاری در اختلالات خلقی
فرایند پرستاری اختلالات افسردگی
بررسی
پرستار می تواند داده های ارزیابی را از بیمار،خانواده بیمار ،سایر افراد درگیر در امر درمان و مراقبت ویا در صورت وجود پرونده های پزشکی قبلی بیماردریافت نماید. در بررسی بیماران مبتلا به اختلالات افسردگی باید خطر خود کشی و دیگر کشی ،ارزیابی توانایی های بیمار،میزان فعالیت های اجتماعی ،نگرش نسبت به خود وارزیابی منابع اجتماعی بیمار،مورد توجه قرار گیرد،بررسی این موارد با اخذ شرح حال کامل و معاینه وضعیت روانی امکان پذیر می گردد.
درمعاینه وضعیت روانی باید این موارد بررسی شوند:1)توصیف کلی 2)خلق،عاطفه واحساسات 3)تکلم 4)ادراک 5)اختلالات تفکر 6)موقعیت سنجی 7)حافظه 8)قضاوت وبینش 9)علایم جسمی
تشخیص های پرستاری
1-کاهش مراقبت از خود مشخص با ظاهر نامتناسب وژولیده به علت افسردگی
2-توانایی بالقوه جهت آسیب زدن به خود ودیگران مشخص با گفته های مستقیم یا غیرمستقیم به علت احساس درماندگی
3-اشکال در پنداشت از خود مشخص با احساس بی ارزشی،کاهش اعتماد به نفس به علت داشتن افکار منفی
4-اختلال در تعاملات اجتماعی مشخص با عدم علاقه به برقراری رابطه با دیگران به علت افسردگی
5-اختلال در الگوی خواب به علت افسردگی
6-تغییر در تغذیه ،کمتر از نیاز بدن ،مشخص با بی اشتهایی به علت افسردگی
مداخلات پرستاری
مداخلات مربوط به کاهش مراقبت از خود:شرکت دادن بیمار در امر شستشوونظافت شخصی و هر زمان که بیماردر انجام آنها موفق شد مورد تشویق قرار گیرد،تقویت مثبت موحب ارتقا عزت نفس می شود .گاهی لازم است به بیمار به طور واقعی و عینی نشان داد که چگونه می تواند فعالیتی را که احساس می کند که برایش مشکل است،انجام دهد.
مداخلات مربوط به خودکشی و دگرکشی:برقرار نمودن ارتباط خوب با بیمار یک روش خوب در پیشگیری از خود کشی است،چون احساس میکند که فرد با ارزشی است. تدابیر امنیتی مانند دور کردن وسایل خطرناک و نظارت دقیق بیمار الزامی است؛تشویق بیمار به بیان احساسات و در جریان دادن پزشک ،اطرافیان و پرسنل بخش نیز از اقدامات دیگر می باشد.
مداخلات مربوط به اشکال در پنداشت خود:باید به بیمار کمک شود تا توانایی های خود را شناسایی کند.ترتیب دادن برنامه ای برای فعالیت در طول روز ،البته این فعالیت ها نباید خارج از توانایی های فرد باشد ،که بیمار بتواند فعالیت ها را با موفقیت به پایان برساندو تقویت دریافت نماید ،در غیر این صورت سبب احساس بی کفایتی و کاهش بیشتر اعتماد به نفس بیمار می شود.تشویق بیمار به شرکت در فعالیت های گروهی که از آن بیمار بازخورد مثبت دریافت کند.
مداخلات مربوط به اختلال در تعاملات اجتماعی:بررسی رفتار های اجتماعی بیمار وتلاش دربرطرف کردن کمبود های او در این زمینه،حائز اهمیت است.درکنار بیمار افسرده ای که از دیگران کناره گیری می کند بنشینید و به خواندن روزنامه یا کار دیگری مشغول شوید .به این طریق، بیماراحساس می کند فرد با ارزشی است .گاهی از خود می توان واکنشی نشان داد مثلا خود را معرفی کنید ویا اعلام آمادگی جهت شنیدن حرف های او،بعد از برقراری ارتباط و احساس راحتی بیمار،او را به شرکت در فعالیت های گروهی تشویق کنید.
مداخلات مربوط به اختلال در الگوی خواب:تهیه گزارش دقیقی از الگوی خواب بیمار در طول شب.به طور کلی اقدامات لازم عبارتند از:مشغول کردن بیمار در طول روز،روش های ساده و معمولی مثل نوشیدنی گرم ولی غیر محرک،غذای مختصر وسبک،حمام گرم.باید مصرف مواد حاوی کافئین مانند چای،قهوه و غیره محدود شود.موسیقی ملایم نیز می تواند کمک کننده باشد ،داروهای ضد افسردگی نیز بهتر است در هنگام خواب به بیمار داده شود.
مداخلات مربوط به تغییرتغذیه:برای بیماران افسرده ای که اشتهای غذا خوردن ندارند لازم است یک رژیم غذاییی کامل در نطر گرفته شود گاهی با تجویزپزشک به بیمار ویتامین داده می شود.شرایطی جهت تحریک اشتهای بیمار مانند گذاشتن یک گلدان سر میز غذا ،و حتی در صورت امکان غذای مورد علاقه بیمار فراهم شود.
سایرمداخلات:پرستار باید به بیمار فرصت دهد که احساسات خود را بیان کند ،این کار باعث می شود که بیمار بداند به احساسات خود مسلط است.گاهی لازم است به بیمار اجازه داده شود که گریه کند،فریاد زند و یا حتی به بالش و تشک مشت بزند تا بدین ترتیب دشمنی و خصومت خود را بددون احساس گناه خالی کند.
ارزشیابی
ارزیابی برنامه مراقبتی وابسته به دستاوردهای هر بیمار است.مهم است که بیمار احساس امنیت کند و میل شدید به خود کشی نداشته باشد .مشارکت در جلسات درمانی نتایج مطلوب تری را برای بیمار فراهم می کند .اگربتوانیم علائم عود بیماری را زود شناسایی کنیم و برای درمان سریعا اقدام کنیم می توانیم دوره های افسردگی را کاهش دهیم.
فرایند پرستاری در مانیا
بررسی
معاینه وضعیت روانی بیماران مانیا به صورت زیر است: 1)ظاهر کلی 2)خلق،عاطفه و احساسات 3)تکلم 4)تفکر 5)ادراک 6)موقعیت سنجی 7)رفتار های تکانه ای 8)تعاملات اجتماعی 9)قضاوت وبینش 10)وضعیت جسمانی
تشخیص های پرستاری
1-توانایی بالقوه برای صدمه به خود یا دیگران مشخص با رفتار های تحریکی به علت بیماری
2-اختلال در تعاملات اجتماعی مشخص با دخالت های بی جا وبازی گرفتن دیگران به علت بیماری
3-تغییر در فرایند های تفکرمشخص با هذیان های بزرگ منشی به علت بیماری
4-اختلال در الگوی خواب مشخص با کاهش نیاز به خواب به علت بیماری
مداخلات پرستاری
مداخلات مربوط به توانایی بالقوه برای صدمه و آسیب رساندن به خود و دیگران:محیطی برای بیماران مانیا فراهم شود که فعالیت های آنها را محدود کند ،به عبارتی در آن محیط آرام شوند. این محیط حداقل امکانات تحریکی را داشته باشد؛مانند نور ملایم ،رفت وآمد کم،تزئین ساده تر و سر وصدای کمتر.بهتر است به فعالیت های انفرادی مشغول شوند ؛زیرا در فعالیت های جمعی میل به رقابت دارند .فعالیت هایی نظیر قدم زدن، باغبانی ، جاروکردن، نقاشی ، نویسندگی و.. می تواند انرژی زیاد آنها را کاهش دهد. بیماران مانیا علاقه زیادی به لطیفه گویی و خنداندن دیگران دارند که نباید در این جهت توسط دیگران تشویق شوند ،زیرا ممکن است بیمار را تحریک کند.در صورتیکه بیمار رفتار کلامی یا غیر کلامی تهدید کننده دارد باید تحت نظارت دقبق قرار گیرد.
مداخلات مربوط به اختلال درتعاملات اجتماعی:رفتار های اجتماعی نامناسب بیماران مانیا با دخالت های بی جا و بازی گرفتن دیگران مشخص می شود.لذا ضمن احترام به شخصیت آنها ،باید حد و مرزی برای آنها در نظر گرفت .زمانی که بیماررفتاراجتماعی مناسبی را از خود نشان می دهد،مورد تشویق قرارگیرد .
مداخلات مربوط به تغییرات تفکر: برخورد با هذیان های بیماران مانیا ،مشابه برخورد با هذیان های سایر بیماران سایکوتیک است.
مداخلات مربوط به اختلا در الگوی خواب:اقدامات معمولی جهت فراهم کردن شرایط لازم برای قبلا توضیح داده شد.ایجاد محیطی نسبتا تاریک و حداقل سر وصدا برای بیماران مانیا مفید است.
ارزشیابی کلی بیماران خلقی
تاثیر مداخلات پرستاری برای بیماران مبتلا به اختلالات خلقی و به وسیله ی تغییرات در شناخت،عاطفه،رفتارو عملکرد بیمار مشخص می شود.نتایج کوتاه مدت مورد قبول شامل کاهش افکار خودکشی ،عدم صدمه به خود،جلوگیری از تهاجم،کاهش تکانه ها،افزایش ابراز احساسات و تمرکز،انتخاب اهداف واقعی ،بهبود وضعیت ظاهری و بهداشت و حفظ یک الگوی خواب مناسب است. نتایج بلند مدت شامل بهبود موقعیت عملکردی فرد و کیفیت زندگی و پیشگیری از عود بیماری خواهند بود.
منبع: ویکی پدیا